Tarım ve Orman Bakanlığı Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı'nın ''Kadın Çiftçiler Tarımsal Yeniliklerle Buluşuyor Programı'' kapsamında desteklenen, Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen, tarımsal yeniliklerin kadın çiftçiler tarafından öğrenilmesi, uygulanması ve yaygınlaştırılmasının sağlanması amacıyla "Eskişehirli Hanımlar Safran Üretiyor" (Safran Yaygınlaştırma Projesi) projesinin bilgilendirme toplantısı konu uzmanlarının katılımı ile 24.05.2023 tarihinde Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Kütahya Yolu Hizmet Binasında gerçekleştirildi.
Söz konusu bilgilendirme toplantısına Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürü Ender Muhammed Gümüş, Türk Kızılay Eskişehir İl Merkez Başkanı Egemen Temizsoy, Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdür Yardımcısı Murat Eren, Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürü Hasan Öz, proje sorumlusu Ziraat Yüksek Mühendisi Zuhal Akkaya, Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nde görevli konu uzmanı Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa Çakmak, Ziraat Yüksek Mühendisi Nejla Alıcı, Ziraat Yüksek Mühendisi Selim Taşgın, Eskişehir İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nde görevli teknik personel, Tarım Danışmanları ve üreticiler katılım sağladı.
İlgili toplantıda söz alan Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürü Ender Muhammed Gümüş: “Safran üreticisi çiftçiliğini ülkemizde herkes yapabiliyor, bir engel bir kısıt yok. Öncelikle isteğimiz şu, bizim köylerimiz de bu işi yapsın, para kazansın. Safran biraz zahmetli fakat karşılığında ciddi bir katma değeri var. Eğer safran yetiştirirseniz alıcısı hazır. Hazine arazisi kiralamak istediğiniz takdirde kira bedeli olarak bu arazinin emlak değerinin binde birini ödüyorsunuz. Kooperatifler aracılığıyla başvuru yapılırsa ihale yok."dedi. Ardından söz alan Türk Kızılay Eskişehir İl Merkez Başkanı aynı zamanda girişimci Egemen Temizsoy 2015 yılında kuşkonmaz girişimiyle tarıma başladığını, tıbbi aromatik bitkiler içinde en uygunun safran olduğunu belirtti. Toplantı konu uzmanlarınca yapılan bilgilendirme sunumunun ardından karşılıklı görüş alışverişinde bulunduktan sonra sona erdi.
Eskişehir ilinde geniş ve verimli tarım arazilerde bitkisel üretim yapıldığı gibi dar tarım alanlarında üretim yapan küçük aile işletmelerin sayıları oldukça fazladır. Ayrıca safran küçük aile işletmeciliğine uygun, iş gücünü iyi değerlendiren, üreticisini yormayan, fakat yüksek gelir sağlayan, vazgeçilmeyecek bir bitkisi olması sebebiyle aile işletmelerimiz için işlemiş oldukları toprak özellikleri de göz önüne alındığında oldukça uygun bir bitkidir. Safran her özelliğiyle tıbbi, aromatik ve baharat ifadesini en iyi yansıtan bir ürün konumundadır. Safran tıbbi olarak antioksidan özelliği, kanserle savaşması, bunun yanında özellikle de nörolojik gelişimin sağlanması, demans, hafıza kaybı gibi durumları engellemesi, enfeksiyonlarla mücadelede antibiyotik gibi, antiviral ajan gibi etki etmesi özelliğiyle tıbbi ama bunun yanında aromatik özelliğe de sahip olmakla birlikte dünyada da en çok revaçta olduğu özelliği renklendirici olmasıdır. Bu bitki, kendi ağırlığının yaklaşık 100 bin katı suyu boyayabilme özelliğine sahip olup oldukça narin ve toplanması zor bir bitkidir. Yaklaşık 80 bin çiçekten 500 gram safran elde ediliyor. Bu yüzden de piyasa değeri oldukça yüksek bir bitkidir. Dünyada çeşitli endüstri dallarında çok geniş kullanım alanı bulunması ekonomik değerinin çok yüksek olması ve dünyadaki talebin fazla oluşu sebebiyle en pahalı baharat durumunda bulunan safranın geçmişte olduğu gibi günümüzde de tarımı, hasat edilmesi, ve hasat sonrası işlemleri büyük önem kazanmaktadır. Ülkemizde safra üretimi uzun yıllara dayansa da günümüzde oldukça dar alanda üretimi yapılmaktadır.
Safrandan bir dekardan alınan verim yetiştirme şartlarına göre değişmekle birlikte dünya ortalaması olarak 0,5 kg/da' dan daha azdır. 80-120 bin adet, bazı kaynaklara göre 170-220 bin adet safran çiçeğinden yaklaşık 1 kg kuru tepecik elde edilir. Bu da takriben 100 kg yaş çiçeğe tekabül eder. Bir işçi günde 2,5-3,5 kg yaş çiçek toplar ve bir işçi saatte 50-60 g tepeciği çiçekten ayırabilir. Tüm bunlar safranın niçin en pahalı baharat olduğunu açıklamak için yeterlidir. Dünya'daki safran dikim alanları toplam 100 bin hektarı geçmemektedir. Üretimi de 250-300 ton kadardır. Ülkemizdeki safran dikim alanı yaklaşık 100 da olup üretim ise toplam 60-70 kg'ı geçmemektedir. Uluslararası pazarda safranın kilosu 20 bin dolar civarındadır. Ülkemizde de bu fiyat oldukça yüksektir ve 2022 yılı itibari ile Orijinal Safranbolu Safran Baharatının fiyatı 100 bin TL seviyesindedir.
